Γαλακτικό Οξύ, ένα σημαντικό εργαλείο για τον καθορισμό και την μεγιστοποίηση της επίδοσης στο ποδόσφαιρο - Εργαστηριακή Αξιολόγηση
Ψυρρόπουλος Δ. Ζήσης, ΤΕΦΑΑ
Η αερόβια ικανότητα είναι καθοριστική για την επίδοση ενός ποδοσφαιριστή, και η αξιολόγηση της είναι μια από τις βασικότερες εργομετρικές δοκιμασίες (2,6). Στο σύγχρονο ποδόσφαιρο οι αποστάσεις που καλύπτονται από επαγγελματίες ποδοσφαιριστές κυμαίνονται μεταξύ 10-13 km και το εύρος τιμών είναι 55- 75 mL · kg-1 · min, έχει προταθεί ένα VO2max των > 60 mL · kg-1 · min ως ελάχιστη τιμή για τους άνδρες ποδοσφαιριστές ώστε να παίζουν σε επίπεδο ελίτ.
Παρόλο αυτά υπάρχουν και άλλοι βιοχημικοί παράμετροι οι οποίοι πρέπει να λάβουμε υπόψη σε έναν ποδοσφαιριστή που είναι εξίσου σημαντικοί και ιδιαίτερα χρήσιμοι για να βγάλουμε συμπεράσματα για την φυσική κατάσταση και την δημιουργία ανάλογου προγράμματος με βάση τα αποτελέσματα. Μια από αυτές είναι το γνωστό στον αθλητικό χώρο αναερόβιο κατώφλι (Anaerobic Threshold, Lactate Threshold).
Γιατί η παράμετρος αυτή είναι σημαντική;
Η συγκέντρωση του γαλακτικού στο αίμα χρησιμεύει ως δείκτης συμμετοχής αερόβιου και αναερόβιου μηχανισμού παραγωγής ενέργειας, μας βοηθάει να εξετάσουμε τον ρυθμό παραγωγής και απομάκρυνσης του, την ανοχή στο γαλακτικό, υπαγορεύει την αποτελεσματική ένταση της προπόνησης και τέλος να εξετάσουμε τις διάφορες περιφερειακές προσαρμογές που λαμβάνουν χώρα μετά από μια περίοδο προπονητικού προγράμματος είναι μερικές από τις πληροφορίες που μπορούμε να πάρουμε από την αξιολόγηση αυτή.
Η διαδικασία αυτής της αξιολόγησης μπορεί να γίνει είτε σε εργαστήριο (δαπεδοεργόμετρο) είτε σε υπαίθριο χώρο (γήπεδο ποδοσφαίρου). Σε εργαστηριακό περιβάλλον το τεστ περιλαμβάνει μερικά στάδια, αναλόγως το άθλημα και τον αθλητή) με υπομέγιστη αυξανόμενη ένταση και το καθένα με ένα μικρό διάλλειμα για την λήψη δείγματος αίματος από το δάκτυλο (Εικόνα 1) ή το λοβό του αυτιού.
Στην συνέχεια η δρομική ταχύτητα αυξάνεται σταδιακά μέχρι να επέλθει η εξάντληση του αθλητή όπου μπορούμε να αξιολογήσουμε και την VO2max όπως και την vVO2max. Μετά την λήξη του τεστ, μπορούμε να προσδιορίσουμε το γαλακτικό κατώφλι με διάφορους μεθόδους. Εν συντομία, από το παρακάτω διάγραμμα μπορούμε να δούμε τον προσδιορισμό 2 κατωφλιών, το LT1 (περίπου στα 2 mmol L −1) και το LT2 (μεταξύ 3.5 και 4 mmol L −1 ).
Το L 1 αντιπροσωπεύει την ταχύτητα (vLT1)/ ένταση όπου η ενέργεια προέρχεται κυρίως από τον αερόβιο μηχανισμό. Το LT2 μας δείχνει την ταχύτητα (vLT2) / ένταση όπου ο αναερόβιος μηχανισμός αυξάνεται και λαμβάνει χώρα όπως επίσης και το ανώτατο όριο της ισορροπίας μεταξύ της παραγωγής και της απομάκρυνσης του. Με βάση αυτό το αποτέλεσμα ο αθλητικός επιστήμονας μπορεί αναπτύξει κάποιο πρόγραμμα προπόνησης, να παρακολουθεί τις εντάσεις των ποδοσφαιριστών σχετικά με τα εργαστηριακά αυτά αποτελέσματα και να δουλεύει ακριβώς στις εντάσεις που πρέπει.
Ένα καλό κατώφλι για έναν ποδοσφαιριστή σημαίνει ότι μπορεί να καλύψει μεγαλύτερη απόσταση σε υψηλή ένταση χωρίς να συσσωρεύεται πολύ γαλακτικό στο αίμα και να μην τον εμποδίσει να μειώσει την ένταση του. Στον παρακάτω πίνακα μπορούμε να δούμε διάφορες ταχύτητες κατωφλίων σε επαγγελματίες ποδοσφαιριστές από διάφορα πρωταθλήματα και χώρες
ΜΕΛΕΤΗ ΧΩΡΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΠΙΠΕΔΟ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΣΤΟ LT2 (Km/h)
Casajus Ισπανία 15 Επαγγελματίες 12.4 ± 1.5
Santos et al Πορτογαλία 44 Επαγγελματίες 14.2 ± 1.4
Balikian et al Βραζιλία 25 Επαγγελματίες 13.5 ± 0.9
Ziogas et al Ελλάδα 53 Επαγγελματίες 13.2 ± 0.7
Τα τελευταία χρόνια έχει δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα και θεωρείτε πιο χρήσιμος δείκτης αερόβιας απόδοσης σε αθλήματα αντοχής σε σχέση με την VO2max και θα πρέπει να εφαρμόζεται η αξιολόγηση του και μέσα στην αγωνιστική περίοδο για την διεύρυνση της αερόβιας ικανότητας.
Αυτό γιατί το κατώφλι σχετίζεται με τις περιφερειακές προσαρμογές, όπως την αύξηση της τριχοειδής πυκνότητας, μεγαλύτερη ικανότητα απομάκρυνσης γαλακτικού και μεταφορά ιόντων υδρογόνου. Από την άλλη, η VO2max είναι περιορισμένη λόγο των κεντρικών παραγόντων (καρδιακή παροχή) όπου καθιστά πιο δύσκολα την βελτίωση της σε σχέση με το κατώφλι.
Τέλος, η αξιολόγηση του κατωφλιού αναμφισβήτητα θεωρείται μια από τις gold standard μεθόδους για την μέτρηση της αερόβιας και αναερόβιας συμμετοχής για μια καθορισμένη ένταση και είναι ένα έγκυρο εργαλείο στην αξιολόγηση ποδοσφαιριστών αλλά δεν θα πρέπει να θεωρείται το μοναδικό χαρακτηριστικό στην επιλογή ενός ποδοσφαιριστή μιας και πρέπει να δίνεται προσοχή και σε άλλους παραμέτρους που να αντιπροσωπεύουν καλύτερα την φύση του αθλήματος και την δημιουργία ενός καλύτερου προφίλ του αθλητή.
Πηγές: s11.gr, Κασάμπαλης Στανισλάβ