Η σωματική δραστηριότητα επιβραδύνει τη γνωστική παρακμή 

Η σωματική δραστηριότητα επιβραδύνει τη γνωστική παρακμή σε άτομα με υψηλά επίπεδα tau

Ψυρρόπουλος Δ. Ζήσης, ΤΕΦΑΑ

Μεταξύ των ατόμων με υψηλά επίπεδα tau, η ανάληψη σωματικής δραστηριότητας οδήγησε σε πολύ χαμηλότερη πτώση της γνωστικής λειτουργίας με την πάροδο του χρόνου.

Το Tau είναι μια πρωτεΐνη που σχετίζεται με μικροσωληνίσκους στους νευρώνες, αλλά η παρεκκλίνουσα συναρμολόγηση της πρωτεΐνης υπάρχει σε νευροεκφυλιστικές διαταραχές. Ωστόσο, ενώ οι ανωμαλίες στη σύνθεση του tau φαίνεται να συνδέονται έντονα με την ανάπτυξη διαταραχών όπως η άνοια και η νόσος του Αλτσχάιμερ, παραμένει ασαφές πώς συνδέεται αυτό με προοπτικά γεγονότα. Τα επίπεδα Tau μπορούν τώρα να μετρηθούν στο αίμα και υψηλότερα επίπεδα έχουν συσχετιστεί με γνωστική παρακμή και με την ανάπτυξη της νόσου Alzheimer. 

Η αυξημένη σωματική άσκηση βελτιώνει τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο και τα μεγαλύτερα επίπεδα δραστηριότητας φαίνεται να σχετίζονται με μειωμένο κίνδυνο ανάπτυξης εκφυλιστικών καταστάσεων όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ. Δεδομένου ότι τα επίπεδα tau μπορούν να χρησιμεύσουν ως βιοδείκτες της γνωστικής παρακμής, αυτό που παραμένει αβέβαιο είναι εάν είναι δυνατόν να συσχετιστούν οι αλλαγές της γνώσης με προληπτικές στρατηγικές όπως η σωματική άσκηση με την πάροδο του χρόνου. 

Αυτός ήταν ο στόχος μιας μελέτης στο Πανεπιστήμιο Rush, Σικάγο, ΗΠΑ. Χρησιμοποίησαν δεδομένα που περιέχονται στο Σχέδιο Υγείας και Γήρανσης του Σικάγου (CHAP), το οποίο αποτελεί πληθυσμιακή ομάδα Αφροαμερικανών και λευκών συμμετεχόντων, 65 ετών και άνω. Η μελέτη CHAP έχει σχεδιαστεί για να διερευνήσει χρόνια κοινά προβλήματα υγείας, ιδιαίτερα παράγοντες κινδύνου για περιστατικά νόσου Αλτσχάιμερ.

Στην παρούσα μελέτη, οι ερευνητές συμπεριέλαβαν συμμετέχοντες άνω των 65 ετών χωρίς νόσο Αλτσχάιμερ. Δείγματα Tau μετρήθηκαν μεταξύ 1994 και 2012, καταψύχθηκαν και αργότερα αναλύθηκαν. Η ομάδα συνέλεξε πληροφορίες για τα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας των συμμετεχόντων και τις κατηγοριοποίησε ως χαμηλές, μεσαίες και υψηλές. Σαν μέση δραστηριότητα ορίστηκε α) άσκηση λιγότερο από 150 λεπτά την εβδομάδα και β) υψηλή, αν ήταν μεγαλύτερη από 150 λεπτά. Σαν χαμηλή θεωρήθηκε η παντελής έλλειψη σωματικής δραστηριότητας. Τα επίπεδα αίματος Tau μετρήθηκαν επίσης και θεωρήθηκαν είτε υψηλά (> 0,40 pg/ml) είτε χαμηλά (<0,40 pg/ml) με βάση παλαιότερα δεδομένα. Ο βασικός σκοπός της μελέτης ήταν η εκτίμηση της συνολικής  γνωστικής λειτουργίας βασισμένης σε μια σειρά ειδικών δοκιμασιών ενώ η διάρκειά της ήταν 18 έτη.

Ευρήματα

Συνολικά συμπεριλήφθηκαν 1.159 συμμετέχοντες με μέση ηλικία 77,4 ετών (63% γυναίκες) και με 60% Αφροαμερικανικής καταγωγής. Σε συμμετέχοντες με υψηλό επίπεδο Tau (> 0,40 pg/ml) και μεσαίο επίπεδο φυσικής δραστηριότητας, υπήρχε 58% πιο αργός ρυθμός γνωστικής υποβάθμισης ετησίως σε σύγκριση με εκείνους που ασκούσαν μικρή σωματική δραστηριότητα. Ομοίως, σε εκείνους με υψηλά επίπεδα tau και υψηλή φυσική δραστηριότητα, το ποσοστό της γνωστικής πτώσης ήταν 41% πιο αργό από εκείνα με χαμηλή δραστηριότητα. Ακόμη και εκεί που τα επίπεδα Tau ήταν χαμηλά, η μέση φυσική δραστηριότητα συνδέθηκε με 2% πιο αργό ρυθμό πτώσης και 27% χαμηλότερο ποσοστό για εκείνους με υψηλή σωματική δραστηριότητα.

Οι συγγραφείς κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η σωματική δραστηριότητα συνδέθηκε με σαφώς καθυστερημένη εμφάνιση της μείωσης της γνωστικής λειτουργίας και στις τρεις ομάδες με ιδιαίτερη έμφαση στην ομάδα με υψηλά επίπεδα πρωτεΐνης Tau. Χρειάζεται, είναι εμφανές, να διεξαχθούν μελέτες που θα εξετάσουν τη σχέση μεταξύ των επιπέδων της πρωτεΐνης Τau και των διαφόρων μορφών  σωματικής δραστηριότητας (προπόνηση δύναμης, κ.α.).

Πηγές: Desai P et al., JAMA Netw Open 2021